Ben je overspannen of burn-out?

Om overspannen of burn-out te worden, moet je langdurig over je grenzen heen gaan en veel stress ervaren. Je krijgt last van vermoeidheid, concentratieproblemen en lichamelijke klachten. Maar hoe weet je nou of je overspannen bent of een burn-out hebt? Hoe weet je nou of je rust moet nemen en je zorgen moet maken, of dat je gewoon op de oude voet door kunt gaan?

Sommige specialisten zeggen dat burn-out en overspannen hetzelfde zijn. In beide gevallen ben je namelijk erg moe en uitgeput. De aanpak om weer fit te worden is echter heel anders. Daarom kijk ik zelf vooral naar de achterliggende oorzaken van overspannenheid en burnout. Daarin is een wezenlijk verschil te zien.

Wat is overspannen?

Je wordt pas overspannen als de spanning een tijdlang te hoog is. Dat kan zijn door specifieke problemen in het werk, je relatie of je gezondheid. Het zijn het soort problemen waar vrijwel iedereen overspannen van zou worden. Meestal spelen meerdere problemen tegelijk en kun je het niet meer overzien.

Mogelijk voel je een vorm van reddeloosheid, eenzaamheid, spijt en verlies. Je bouwt veel stress en spanning op en je verliest het overzicht en de grip op de situatie. Vervolgens raak je dieper in de stress en ga je je brein en je lijf uitputten. Als je daarmee te lang doorgaat en je tussentijds niet meer kunt ontspannen, dan raak je overspannen.

Oorzaken van overspannenheid

Het typische van overspannenheid is, dat je vaak een combinatie van oorzaken nodig hebt om overspannen te worden. Problemen waar je overspannen van kunt worden zijn:

• overspannen verwachtingen op het werk
• onzekerheid en stress bij reorganisaties op het werk
• overlijden of ziekte van dierbaren en de daaraan gekoppelde zorg
• een combinatie van een drukke baan en bijvoorbeeld een verbouwing thuis

Als je overspannen bent, zijn de gevolgen vaak wel te overzien. Na een paar weken rust en afstand nemen, zul je wel weer fit zijn. Echter; als de problemen maar blijven stapelen, zul je wat bewuster afstand moeten leren nemen. Anders ga je er aan onderdoor.

Je zult in ieder geval je Persoonlijk Leiderschap willen ontwikkelen. Je wilt je communicatie verbeteren en jezelf beter uitspreken. Je wilt leren hoe je effectiever met situaties omgaat en hoe je in je kracht blijft. dan gaat het snel beter met je.

Lees meer over de aanpak van overspannenheid…

Wat is burn-out?

Een burnout krijg je alleen als je langdurig en ver over je grenzen heen gaat. Je moet jarenlang structureel alle symptomen negeren. Het typische van burnout is dat andere mensen in jouw situatie géén burn-out zouden krijgen. Jouw eigen persoonlijkheid, waarden en overtuigingen zorgen ervoor dat je de nodige stress opbouwt en steeds maar over je grenzen heen blijft gaan. Andere mensen reageren anders  in dezelfde situatie.

Als je eenmaal in een burn-out zit, dan herken je dit aan meerdere burnout symptomen. Het kan zijn dat een incident of situatie de druppel is die de emmer doet overlopen, maar de basis was al gelegd. De oorzaken van een burn-out zitten in je persoonlijkheid, waarden en overtuigingen:

• te perfectionistisch; streven om alles perfect uit te voeren
• alles en iedereen onder controle willen houden
• te loyaal zijn aan mensen of situaties die het niet verdienen
• jezelf overal verantwoordelijk voor voelen en alles op je nek nemen

De oorzaken van burn-out

Het typische van een burn-out is, dat het vaak aan het werk wordt toegeschreven. Dat is, anders dan bij overspannenheid, niet zo. Het werk (of de omgeving) zorgen er slechts voor dat jouw persoonlijkheidskenmerken ‘getriggerd’ worden. Ze raken jouw gevoelige snaar waar jij dan weer op reageert.

De gevolgen van een burn-out zijn veel heftiger dan van overspannenheid. Je kunt maanden (zelfs jaren) uit de running zijn. Als je een bedrijf hebt, kun je zomaar failliet gaan. Je partner klaagt over je onzekerheid en cynische gedrag en heeft er zo geen zin meer in. Je klanten lopen weg. Collega’s pikken jouw baan in… Alle reden dus om het niet zover te laten komen. Neem tijdig actie!!

Een burn-out sluipt er langzaam in

Omdat een burnout er langzaam insluipt, lijkt het een onderdeel van jezelf te zijn. Je bent er aan gewend om zo te reageren. Dat klopt ook: het zijn jouw typische persoonlijkheids-kenmerken die dit doen. Daarom is het bijna altijd nodig om externe hulp in te schakelen. Iemand die heel anders kijkt en je de spiegel voorhoudt.

Lees meer over de aanpak van burnout…

Je moet gewoon beter je best doen!

Je kent de uitspraak wel ‘je moet gewoon beter je best doen’. Mogelijk hoor je hem van anderen, mogelijk zeg je het tegen jezelf. In beide gevallen kan ik je garanderen dat ‘beter je best doen’ NIET de oplossing is! Voor mensen met burnout symptomen klinkt dit heel vreemd, want stoppen of opgeven zijn voor hen geen optie: Ik moet gewoon beter mijn best doen!

Er wordt overigens nooit gevraagd wat je zélf nou écht wilt. Je omgeving (maar ook je eigen overtuiging) wil niets weten van stoppen of opgeven. Mede daarom is het voorkomen van een burnout zo moeilijk. Mensen gaan door tot ze erbij neervallen. Soms zelfs letterlijk! Sommigen gaan door tot ze door hun benen zakken, anderen tot ze met een ambulance afgevoerd worden. Geen fris idee!

De consequenties zijn groot

Niemand wil aan de consequenties van burn-out denken. Jij niet, maar de mensen om je heen ook niet. Daarom is het gewoon niet bespreekbaar om het anders te gaan doen. We wachten stilzwijgend af tot er iets heftigs gebeurt. Als je lijf eenmaal ingrijpt met heftige burnout symptomen en paniekaanvallen, dan hoef je zelf niet de beslissing te nemen en zal je omgeving accepteren dat je er even uit bent.

Dat lijkt de makkelijkste weg, maar ik kan je garanderen dat het veel slimmer is om eerder in te grijpen en voor jezelf en je gezondheid te kiezen. Als je al twijfelt of je overspannen of burn-out bent, dan probeer je het al min of meer goed te praten. ‘Het zal wel aan de drukte van de afgelopen tijd liggen. Als ik even wat trucjes leer dan gaat het wel weer’. pffff…..

Uiteraard is het mijn vak, mijn passie en mijn werk om mensen te ondersteunen om tijdig actie te nemen. In de training Persoonlijk Leiderschap ontwikkel je jouw communicatie, kracht en leiderschap met als doel om beter in een flow van moeiteloosheid te komen waarin alles wél eenvoudig lukt. Dan weet je zeker dat je geen burn-out krijgt.

Je moet er niet aan denken dat….

In het dagelijks leven kom je regelmatig mensen tegen die je met één enkele vraag compleet in een ‘depressie’ kunnen trekken. Er zijn trouwens ook genoeg mensen die dat met zichzelf doen. Het is verstandig om dit soort mensen te vermijden en je eigen gedachten beter te sturen.

Toen we jaren geleden onze zoon hadden gekregen en we compleet in de zwevende hemel waren, kwamen we wel eens mensen tegen die zo’n opmerking maakte als: “ Je moet er toch niet aan denken dat hem iets overkomt.” Alsof we een stomp in de maag kregen en de keel werd dichtgeknepen. Als we niet zo sterk waren dan zouden we ter plekke een depressie krijgen. NEE; daar moet je inderdaad NIET aan denken!

Er zijn heel veel dingen waar je inderdaad niet aan moet denken. In het geval dat het ooit een keer zou kunnen gebeuren, is het al erg genoeg. Natuurlijk moet je wel je voorzorgsmaatregelen treffen. Zo is het (denk ik) slim om een helm te dragen achterop de motor.

Gisteren sprak ik een kennis die volledig in de stress zat. Volgende week gaat ze met het vliegtuig op vakantie. Haar ‘vrienden’ hadden haar uitgebreid gewaarschuwd dat ze door alle drukte niet te laat moest komen en het vliegtuig zou missen. Ze moest oppassen om niet te verdwalen op het gigantisch grote Schiphol. Ze moest wel op de juiste plek in het vliegtuig gaan zitten, voor het geval het neerstort….

Als je teveel focussed op alle dreigende gevaren die het leven met zich meebrengen, dan heb je geen leven meer. Dat moet je dus niet doen. Maar het is óók niet goed om signalen van burn-out te ontkennen, te bagatelliseren of weg te drukken. Dus bedenk goed waar je wél en waar je níet op moet letten.

Wapen jezelf tegen deprimerende mensen en gedachten

Veel mensen vragen zich af of ze zich moeten wapenen tegen deprimerende mensen en gedachten? Moet je proberen om niet depressief te worden? Of niet overspannen? Of niet burn-out? Of niet angstig en onzeker? Moet je jezelf weerbaarder maken tegen de oneindige ellende die op je pad kan komen?????

Wat die kennis die naar Turkije gaat betreft: Ze wist zeker dat als ze over enkele weken terug is van vakantie, dat ze dan heel blij zal zijn en zeker zal weten dat het allemaal goed gekomen was. Waarop mijn vraag kwam: “Als je dat nu toch al weet, waarom focus je daar dan niet op?” En we zijn lachend uit elkaar gegaan.

Ik heb in mijn leven zo een aantal strategieën bedacht om hier effectief mee om te gaan. Ik wil niet zeggen dat ze perfect zijn; ze zijn wél leuk en energie gevend. Je leert ze allemaal in mijn trainingen, maar hierbij alvast een voorzetje:

Ik wil niet vervelend doen, maar…

Bijvoorbeeld als iemand een verhaal begint met: “Ik wil niet vervelend doen, maar…” STOP.. Ik zeg dan keihard “STOP; niet doen dan” . Geweldig hoe die ander dan toch probeert om zijn vervelende opmerking te plaatsen. Gewoon keihard STOP blijven zeggen. “Als je niet vervelend wilt doen; doe het dan niet”

In de pauze bij een hilarische theatershow van Bert Visscher komen we een oude bekende tegen. Bij de vraag hoe het gaat, komt er een heel deprimerend “Och, het gaat zo zijn gangentje” Waarop ik met een brede lach antwoord: “Oh, met ons gaat het fantastisch”.

Na afloop kwamen we hem weer tegen. Hoewel we krom van het lachen uit het theater kwamen probeerde hij ons wederom in zijn depressie mee te trekken met de opmerking: “Wel veel van hetzelfde hè!” Waarop ik met een brede lach antwoordde: “Ja gelukkig wel; daar was ik voor gekomen!! Lachen man”

De vraag is: “Laat jij je meetrekken in de depressie van een ander, of trek jij die ander mee in jouw blijdschap?” Wat kies jij?

De oorzaak van overspannenheid én burnout

Waarom deze vraag zo belangrijk is in het kader van stress, werkdruk, overspannenheid en burn-out is eigenlijk heel eenvoudig: Het gaat er niet om wat er gebeurt, maar om hoe jij er mee omgaat. Het zijn je eigen perceptie, waarden, overtuigingen en ervaringen die bepalend zijn hoe jij op een situatie reageert. Deze reactie kost je ofwel energie, of levert je energie op. Dat is het allesbepalende verschil tussen enerzijds overspannen en burn-out en anderzijds een gezond en vrij leven.

Vier gewoontes die je gelukkig maken

Weet je wat het verschil is tussen mensen die overspannen of ontspannen zijn? En tussen tussen mensen die ongelukkig of gelukkig zijn?

Mogelijk zal het antwoord je verbazen: Er is geen verschil. Er zijn geen gelukkige of ongelukkige mensen. Er zijn wél mensen die zich gelukkig of ongelukkig vóelen. Het verschil zit hem vooral in de gewoontes die je hebt aangeleerd. Geld en spulletjes maken je niet gelukkig (vanaf een bepaalde ondergrens). Dit is in talloze wetenschappelijke studies al lang aangetoond.

Ben je benieuwd welke gewoontes je gelukkig maken? Gelukkig is dit ook onderzocht en kun je jezelf deze gewoontes aanleren. En zoals bij veel dingen in het leven geldt ook hier: Oefenen helpt écht. Want jezelf goed voelen is écht je eigen keuze (ook al voelt dat niet altijd zo)!

Blijf in het hier en nu

Als je voorwaarden stelt aan de omstandigheden waarin je gelukkig, vrij of ontspannen zult zijn, dan mis je het belangrijkste geluksmoment in je leven. Het NU! Als je eerst nog promotie moet maken, een nieuwe relatie moet hebben, de loterij moet winnen of een nieuwe auto moet hebben om gelukkig te zijn, dan heb je vette pech. Geluk hangt namelijk nauwelijks af van de omstandigheden.

Oefening 1: Voel je NU gewoon blij. Zomaar omdat je het fijn vindt.

Voel dankbaarheid

Dankbaarheid voelen voor alles wat er is en wat je hebt, is een geweldige manier om je per direct onafhankelijk, gelukkig en ontspannen te voelen. Hiermee schakel je het belang van de omstandigheden uit en hoef je niet meer achter randvoorwaarden aan te hollen. Neem nu per direct de tijd om leuke mensen te ontmoeten, vrienden te bellen en de warmte van je familie op te zoeken.

Oefening 2: Pak je hobby weer op en ga dingen doen waar je gelukkig van wordt.

Neem verantwoordelijkheid

Als je nog in een slachtofferrol zit of een gevoel van hulpeloosheid cq hopeloosheid ervaart, dan is je kans om jezelf vrij en gelukkig te voelen wel erg klein. Iedereen maakt vervelende dingen mee. Daar gaat het niet om; het gaat er om dat je de volledige verantwoordelijkheid voor je eigen leven neemt. Hiermee ervaar je per direct dat je controle hebt over elke situatie en kom je zelf in beweging. Je bent zélf verantwoordelijk, maar je hoeft niet alles alleen te doen!

Oefening 3: Laat negatieve emoties los en omarm (de hulp van) andere mensen.

Houd het klein en overzichtelijk

Het is normaal dat zaken niet verlopen zoals jij ze vooraf bedacht had. Perfectionisten en controlefreaks denken hier uiteraard anders over! Het is nog erger als je een probleem(-situatie) volledig uit verband trekt en er van alles en nog wat bijhaalt. Soms maak je het zo groot en onoverzichtelijk dat het niet makkelijk is om je gelukkig te voelen. Houd het daarom klein en bij de actuele feiten en ga daarmee aan de slag.

Oefening 4: Neem situaties zoals ze komen, houd het gezellig en vier gewoontes die je gelukkig maken.

Werk continu aan jezelf en je energie

Gelukkig zijn er ook trainingen om jezelf gewoontes aan te leren om gelukkiger te worden. Zowel in mijn trainingen Persoonlijk Leiderschap als Persoonlijke Kracht leer je effectieve strategieën die je gelukkiger maken. Je kunt er nu meteen mee beginnen. Dat wil jij toch ook!