De beste aanpak en behandeling bij herstel van burnout

Jos Verheijden
13 november 2022

Ik krijg regelmatig concrete vragen over de beste aanpak van een burnout. Nou ga ik er zelf van uit dat als je jarenlang de structuren gevolgd hebt die tot een burnout leiden, je zelf niet meer weet wat wel en niet effectief is. Zo vertelde een cliënt me dat hij aan collega’s gevraagd had of ze het hadden zien aankomen. Ze zeiden dat ze het écht niet gezien en van hem verwacht hadden. Dat komt omdat je heel langzaam achteruit gaat. Je gaat er langzaam slechter en ongezonder uitzien. Je gedrag wordt langzaam wat negatiever. Je merkt het zelf niet en anderen ook niet.

Daarom is het voor een snel en definitief herstel nodig om een specialist in te schakelen. Iemand die ook écht weet waar het over gaat. Liefst iemand die zelf al een burnout gehad heeft en er zelf effectief van af gekomen is. Dat kan een gespecialiseerde coach, psycholoog of therapeut zijn. Een generalist (1e lijns psycholoog, praktijkondersteuner of maatschappelijk werker) zal zelden de ervaring hebben om heel gerichte interventies uit te voeren. Dat is verspilling van je kostbare tijd.

De aanpak van een burn-out gaat in twee stappen:

De eerste stap is dat je jouw energie-vretende patronen doorbreekt. De beste manier is om het heel dicht bij jezelf te houden. De oorzaken van jouw burnout liggen immers bij jezelf. Je hoeft dus geen energie (meer) te steken in het veranderen van omstandigheden of andere mensen. Je hoeft alleen maar aan jezelf te werken. Je hoeft alleen maar te kiezen voor alles wat jóu versterkt en energie geeft. Dan ben je al snel weer een heel stuk fitter, maar nog niet klaar…

De tweede stap is dat je jouw persoonlijke kracht en leiderschap ontwikkelt. Het gaat er om dat je weer helemaal bij jezelf komt en de veerkracht ontwikkelt om voortaan dicht bij jezelf en in je kracht te blijven. Je laat de patronen los die tot je burnout hebben geleid. Je leert hoe je jouw energie op een effectieve manier inzet en communiceert naar jezelf en je omgeving. Door de onderliggende sturing aan te pakken, zal je herstel definitief zijn.

Lees alles over het herstellen van een burn-out

Als je nog in een oriëntatie-fase zit of zelfstandig aan je burnout wilt werken, geef ik in dit artikel antwoord op enkele veelgestelde vragen mbt de aanpak en behandeling van burnout. Maar pas op: Het zijn mogelijk niet de antwoorden die je wilt lezen. Een burnout krijg je namelijk alleen als je structureel niets met alle signalen en adviezen doet! Bij burnout is de eerste stap dat je de patronen doorbreekt die tot je burnout hebben geleid. Als we dat samen in Burnout Training doen, dan ervaar je dat anders (milder) dan zoals het hieronder geschreven staat.

Zo vind je de juiste balans bij behandeling en aanpak van burn-out

Vraag: Ik ben 2 jaar geleden ingestort en in een burnout terecht gekomen. Ik voel me op dit moment vaak moe, energieloos. Ook in mijn relatie loopt het niet lekker en dit kost veel energie. Dit zit hem vooral in de communicatie en het met elkaar praten. Door mijn proces van de burn-out is hierin verandering gekomen. Het zoeken naar nieuw evenwicht valt niet mee. Hoe ga ik hiermee om?

Antwoord:
Twee jaar in een burn-out blijven hangen is echt véél te lang. Vroeger toen nog weinig over burn-out bekend was, kwam dat nog wel voor (ik heb er zelf 3 jaar ingezeten). Nu ben je met de juiste aanpak in enkele weken al weer redelijk fit. De belangrijkste stap die je kunt zetten is NU ECHT VOOR JEZELF KIEZEN. Oude patronen rigoureus doorbreken. Stop met alle energie kostende situaties en doe alleen nog dingen die je energie opleveren. DIT IS DE EERSTE STAP. Als je hier nog niet aan toe bent, dan is het waarschijnlijk nog niet erg genoeg. Dan ga je op de oude voet verder tot je wérkelijk omvalt.
Ps. De reden waarom mensen lang in een burnout blijven hangen is omdat ze de eerste stap niet zetten!

Veel van jezelf eisen en moeten is belangrijke oorzaak van burnout

Vraag: Ik heb een eigen zaak en kan me niet permitteren om een burnout te hebben. Ik mag absoluut niet omvallen en ik móet blijven werken! Ik trek het nog nét maar ik ben ’s avonds en in het weekeinde totaal uitgeput en heb totaal geen sociale contacten meer. Mijn vrouw en mijn kinderen hebben NIETS aan mij. Wat moet ik doen?

Antwoord:
Ondernemen hoort eigenlijk leuk te zijn en je energie te geven. Als je totaal uitgeput bent, dan ben je meer aan het overleven dan aan het leven. Dan doe je de verkeerde dingen. Je schrijft dat je veel van jezelf MOET. Deze schijnzekerheid werkt niet en als je op deze manier doorgaat dan stort je vanzelf een keer volledig in, dan kun je niet meer werken en gaat je bedrijf failliet, dan loopt je vrouw weg (en neemt ze de kinderen mee) en is alles wat je opgebouwd hebt verloren. Is dit het waard om op de oude voet door te gaan?

Wat je op dit moment zelf nog niet kunt zien (door de stress en burnout gaat je denkvermogen sterk achteruit en raak je in een soort negatieve focus) is dat het heel makkelijk anders kan. Bijna al mijn cliënten vertellen me dit soort verhalen. En bijna allemaal nemen ze beslissingen die hen meteen ruimte en energie geven. Bij jou zal het waarschijnlijk ook zo gaan. Dus mijn vraag is: Welke beslissing (die je al heel lang uitstelt) kun je NU nemen, die je direct ruimte en energie zal geven?
Ps. Overleg met je vrouw wat zij bij jou als grootste probleem ziet, luister naar haar en ga dat direct doen!

Op de juiste manier sporten is essentieel bij herstel van burn-out

Vraag: Ik lees dat sporten helpt. Als ik ga sporten, dan voel ik me even beter, maar daarna krijg ik vaak last van spierpijn, nekpijn en een brak gevoel. Hierdoor lukt het niet om het sporten te blijven doen, aangezien ik ook veel energie nodig heb voor mijn werk. De balans tussen in- en ontspanning blijft een aandachtspunt. Heb je tips m.b.t. het sporten?

Antwoord:
Sporten en bewegen zijn een belangrijk onderdeel van het herstelproces. Echter de essentie is dat je niet gaat sporten voor de prestatie of omdat het móet, maar lekker ontspannen omdat je het leuk vindt. Veel mensen met burnout gaan (net als met alle andere dingen) ook met sporten over hun grens heen. Dat is dus niet de bedoeling. Luister naar je lijf en stop als je moe bent. Leer ook met sporten (bewegen) om je grens te voelen en naar je lijf te luisteren. Als je te moe bent om te gaan sporten, doe het dan niet en ga wat wandelen of zo.

Natuurlijk moet je ook een balans vinden tussen je bedrijf, ontspanning, gezin, sociale contacten en sporten. Mogelijk vind je al het andere veel belangrijker dan je eigen gezondheid en welzijn. Anders had je geen burn-out gekregen! Dus maak de keuze voor jezelf en zet je welzijn en gezondheid op de eerste plaats. Als je dan niet aan andere dingen toekomt, dan laat je die maar vervallen. Het gaat nu écht om keuzes maken. Probeer vaak naar buiten te gaan. Met name de energie van een bos in heel heilzaam.

Een ander facet is de lichamelijke uitputting die je herstel in de weg staat. Ga naar een mesoloog, natuurarts of orthomoleculair arts en laat je doormeten. Door de uitputting van je lijf kom je allerlei stofjes tekort, gaan je organen slechter functioneren en herstel je minder snel.
Ps. Bij totale uitputting ga je dus niet sporten en experimenteren, maar professionele hulp inschakelen!

De beste burn-out aanpak en behandeling voor een ondernemer

Vraag: Ik ben extreem moe, heb regelmatig paniekaanvallen en zie het af en toe niet meer zitten. Ik moet blijven werken om de continuïteit van mijn bedrijf en inkomsten te waarborgen. Is er een uitweg? Volgens mijn huisarts ben ik depressief en hij stelt voor om een depressie behandeling bij een psycholoog aan te gaan. Ik heb echter het gevoel dat ik burned out ben en niet depressief. Wat denk jij?

Antwoord:
Bij burn-out komt het vaak voor dat mensen angstklachten ontwikkelen en paniekaanvallen krijgen. Als je gewend bent om een actief leven te leven en je wordt met dit soort ongrijpbare en onverklaarbare reacties geconfronteerd, dan kan ik me goed voorstellen dat je hier depressief van wordt! Helaas krijgen veel mensen met burnout en angstklachten de diagnose ‘depressie’. Daarvoor krijgen ze dan ook nog anti-depressiva voorgeschreven. Dat is echter de wereld op zijn kop. De symptomen en aanpak van een burn-out zijn compleet anders dan van een depressie.

De juiste volgorde is: Start eerst met de behandeling van je burn-out. Dan verdwijnen de angstklachten, paniek aanvallen en depressieve gevoelens vanzelf.
Ps. Probeer paniekaanvallen te voorkomen door stressvolle situaties te vermijden. Bij een burn-out duurt het namelijk meerdere dagen voordat de stress-reactie weer uit je lijf is. Door deze extra uitputting zul je nooit van je burn-out herstellen.
Ps. Tijdens je burn-out behandeling is het prima om ruim binnen je comfort zone te blijven!

Hoe lang duurt de herstelperiode bij een heftige burnout?

Vraag: Hoe lang duurt de herstelperiode van een burnout? Is het echt zo dat als je het in bijvoorbeeld 5 jaar hebt opgebouwd, dat het dan 5 jaar duurt om weer te herstellen van burnout?

Antwoord:
Dit soort mythes uit het verleden doen nog steeds de ronde. Zelfs huisartsen en psychologen roepen dit soort onzin nog steeds. Elke ervaren burnout-specialist zal je vertellen dat dit complete onzin is. Het probleem is dat veel mensen dit geloven en met veel te langdurige en kostbare therapieën blijven aanmodderen. Leuk voor de werkgelegenheid, maar het lijkt me slimmer om voor jezelf te kiezen.

Met gerichte burnout-coaching ben je in een aantal weken weer redelijk fit. Dan ben je nog niet klaar, maar wel weer redelijk fit. Na deze fase ga je aan je persoonlijke ontwikkeling werken. Dit is nodig omdat de oorzaak van je burnout in je eigen persoonlijkheid en gedrag ligt. In Kracht Sessies werk je effectief aan jezelf.

Hier op mijn blog lees je nog veel andere artikelen die je concrete handvatten geven om je burnout aan te pakken.
Ps. Het belangrijkste is dat je NU stappen zet, met alle informatie aan de gang gaat en je NU voor jezelf kiest.

Zo zul je direct meer energie krijg en in je kracht blijven

Ben je overspannen of burnout en wil je snel meer energie, dan zou ik nu contact opnemen voor een telefonische intake. Meestal ben je binnen een week al met het herstel van je burn-out bezig. De meeste mensen krijgen al energie van de telefonische intake, maar in ieder geval zul je jezelf binnen enkele weken al een stuk fitter voelen en al weer aan de slag kunnen. Je wilt immers verder. Toch?!

Hoe kies je de juiste burn-out coach voor effectief herstel?

Een burn-out coach is in veel gevallen van grote waarde bij het verhelpen van een burn-out. Zo’n burn-out specialist heeft de mogelijkheid om jou te begeleiden tijdens dit lastige proces. Zoals ik vaak aangeef, is het tegenwoordig niet meer nodig om jarenlang in een burn-out te blijven hangen. Aan de hand van de juiste stappen en technieken ben je er binnen enkele weken alweer bovenop. Maar om dit voor elkaar te krijgen, moet je wel weten wat je doet. Vandaar dat ik in deze tekst wat meer licht op dit onderwerp schijn.

Een burn-out is per mens verschillend.

Bij de een uit het zich op een andere manier dan bij de ander. Bovendien ervaart de een het ook veel zwaarder dan de ander. Sommige mensen kunnen zelf een burn-out verhelpen, anderen hebben een duwtje in de goede richting nodig. Daarom is het belangrijk dat er individueel hulp op maat wordt geleverd. Een burn-out coach zet het individu centraal. Hij of zij zal heel gericht luisteren naar wat jij precies te zeggen hebt en probeert daar heel specifiek op in te spelen. Hoe omvangrijker de aanpak, hoe groter de kans op succes. Wanneer een burn-out expert jou specifiek en consistent er bovenop probeert te helpen, is de kans groot dat je snel van je problemen af bent.

Herstel is zowel fysiek als mentaal

Een onderdeel van deze hulp bestaat bijvoorbeeld uit de kennis dat het niet alleen een mentaal aspect betreft, maar ook een fysieke. Voldoende beweging speelt een grote rol bij het herstel en het voorkomen van een burn-out. Een burn-out coach is hiervan op de hoogte. De coach reikt jou de juiste handvatten aan om hier zelf mee aan de slag te gaan.

Wanneer moet je professionele hulp inschakelen?

De meeste mensen weten niet precies wanneer het moment is aangebroken om bij een burn-out professionele hulp in te schakelen. In de meeste gevallen wachten ze hier te lang mee. Vaak hebben ze de neiging om te denken dat ze zichzelf wel kunnen redden. Hierdoor sukkel je als het ware te lang door, zonder echt uit de problemen te komen. Voor je het weet bevind je je vervolgens jarenlang in een burn-out. Waarom niet de hulp inschakelen van iemand die er verstand van heeft? In principe zijn hier alleen maar voordelen aan verbonden. Maar dit is natuurlijk makkelijk om te zeggen en moeilijker om te bewijzen.

Je merkt niet dat burnout symptomen er langzaam insluipen

Bij een burn-out is het vaak zo dat je langzaam maar zeker bepaalde symptomen ontwikkelt. Heb je op het moment de indruk dat je er misschien tegenaan zit? Dit is bij mensen vaak zo wanneer ze een bepaalde algemene onvrede voelen over het leven. Hierbij komen ook steeds meer klachten kijken. Burn-out klachten gaan vaak hand in hand met de volgende verschijnselen:

Hoe kun je jouw burn-out aanpakken?

Een burn-out pak je het liefst zo snel mogelijk aan. Ook met het oog op je carrière en de doelen die je daarmee voor ogen hebt. Jarenlang uit de roulatie zijn, is voor niemand een goed vooruitzicht. Nu is het wel degelijk mogelijk dat je jezelf uit een burn-out of een voorstadium krijgt. Het probleem is alleen dat dit vaak onnodig lang duurt. Wat vaak gebeurd, is dat mensen de ernst van de situatie te laag inschatten.

Een burnout gaat niet vanzelf over!

De gedachte is dat het allemaal vanzelf wel over gaat door bijvoorbeeld even een weekje vrij te nemen. De denkfout is alleen dat het dan om een kortstondige oplossing gaat, in plaats van het aanpakken van een structureel probleem.

Zoek professionele begeleiding van een echte specialist

Een professional zal je direct gaan begeleiden door op zoek te gaan naar de structurele problematiek. Door deze aan te pakken, wordt er een fundamentele verandering doorgevoerd. Dan wordt het toekomstbeeld er weer een om naar uit te kijken. De aanpassingen in je gedachtegang en je dagelijkse handelen gaan dan resulteren in een kleinere kans op een burn-out.

Wil je terugval voorkomen?

Wil je niet na 2 of 3 jaar weer opnieuw met een burn-out te maken hebben? Dan moet je niet alleen herstellen van de huidige burn-out, maar dan moet je een burn-out in de toekomst ook voorkomen. Anders ben je aan het dweilen met de kraan open. Dat doe je door NU structureel alle onderliggende thema’s aan te pakken en los te laten. Je burn-out is een wake-up call. Dus luister er goed naar.

Zo kun je een burn-out voorkomen

Heb je ooit een burn-out gehad en wil je deze in de toekomst voorkomen? Of heb je het idee dat je momenteel tegen een burn-out aan zit? Dan zijn er gelukkig een groot aantal dingen die je kunt doen om een burn-out of herhaling te voorkomen. Hoe sneller je het probleem bij de horens vat, hoe minder lang je hier last van gaat hebben. Het is daarom erg belangrijk dat je zo snel mogelijk alles op alles zet om de huidige gang van zaken te doorbreken. Zeker in je werkleven zijn er waarschijnlijk een aantal zaken gaande die op hun eigen manier voor een structureel probleem zorgen. Een burn-out voorkomen doe je onder andere door rekening te houden met de volgende zaken:

1. Doe uitsluitend dingen die je leuk vindt

Een voor de hand liggende maar toch vaak onderschatte regel. Een grote oorzaak van burn-outs is werk (moeten) doen dat je eigenlijk helemaal niet leuk vindt. Mensen ervaren veel sneller een burn-out door bijvoorbeeld 20 uur tegen hun zin in werk te doen dan 50 uur iets doen waar ze een enorme passie voor voelen. Het is niet voor niets een veelgehoorde tactiek om van je hobby je werk te maken. Wanneer je doet wat je leuk vindt, voelt het niet of nauwelijks als werk. Je ervaart dan minder stress, waardoor er een kleinere kans is op een burn-out.

2. Plan tijd in om te ontspannen en te bewegen

Wat bij burn-outs vaak voorkomt, is dat zelfs in de vrije tijd stress wordt gevoeld. Je bent bijvoorbeeld op je vrije zondag altijd alweer bezig met de week die gaat volgen. Een burn-out voorkomen doe je dan door je vrije tijd van te voren te plannen. Wat ga je doen in je vrije tijd? En blijf er altijd alert op dat je je zo min mogelijk met werk bezighoudt. Geen mailtjes lezen of nieuws opzoeken dat met je werk te maken heeft. Dat komt op maandagochtend wel weer.

3. Praat over je gevoelens en onzekerheden

Het komt bij een burn-out vaak voor dat de gevoelens opgekropt worden. In plaats van erover te praten en ze op te lossen, worden deze weggestopt. Dit werkt juist averechts. De stress neemt dan uiteindelijk alleen maar toe. Probeer erover te praten met je partner, vrienden of zelfs collega’s. Dit lucht heel erg op. Bovendien tonen degenen die dicht bij je staan dan zeer waarschijnlijk een stuk meer begrip. Ze denken met je mee en proberen je verder te helpen. En praat je er liever met een professional over? Dan heb je altijd nog de mogelijkheid om een burn-out specialist in te schakelen.

4. Blijf in beweging en neem actief deel aan het leven

Zoals eerder al kort aangegeven speelt er naast het mentale gedeelte ook zeker een fysiek gedeelte een rol bij een burn-out voorkomen. In beweging blijven zorgt ervoor dat je je af en toe kortstondig met iets heel anders kan bezighouden dan met je werk. Al is het maar voor een halfuurtje per dag, het kan flink schelen. Daarnaast komt er bij korte intensieve beweging ook het een en ander vrij aan chemische stofjes in het lichaam. Deze zorgen voor rust in je hoofd en in je lijf. Iets wat je bij een naderende burn-out natuurlijk erg goed kan gebruiken.

5. Oefen jezelf in positief denken en jezelf goed voelen

Toewerkend naar een burn-out zitten veel mensen vast in een negatieve cyclus. De stress uit zich in negatieve gedachtes en die gedachtes zijn dan weer de oorzaak van extra stress. Dit proces blijft zich herhalen totdat er een verandering plaatsvindt. Bewust bezig zijn met positief denken is een tool om deze cyclus te doorbreken. Begin klein met het waarderen van de kleine dingen in het leven. Of doe  bijvoorbeeld iets onverwachts aardigs voor iemand. Dit creëert een meer positieve sfeer, of het nu thuis of op werk is.

De meest effectieve burn-out behandeling

Een optimale aanpak van een burn-out behandeling bestaat dus enerzijds uit het doorbreken van je energie-vretende patronen en anderzijds uit het voorkomen van een herhaling van een tweede burnout. Dit is het proces wat je idealiter doorloopt om echt een significante verandering in je leven door te voeren. Daarmee wordt nogmaals bevestigd dat een burn-out behandeling niet alleen maar bestaat uit het eenmalig verhelpen van de symptomen. Dit is wel het belangrijkste op de korte termijn, maar uiteindelijk is het slechts de eerste stap van het totaalproces.