Assertiviteitstraining: NEE zeggen werkt averechts

Luister naar de aflevering in mijn podcast Burnout te slim af:
Wacht even tot de speler geladen is

Veel mensen zoeken een assertiviteitstraining om te leren NEE-zeggen. Liefst op een hele duidelijke schreeuwerige manier, want dat komt zo krachtig over. Helaas verwarren veel mensen leren ‘NEE’ zeggen met assertiever worden. Maar je wilt helemaal geen NEE zeggen. En tegelijk wil je ook geen JA zeggen. Moeilijk hoor: Wat moet ik dan wél doen? Hoe wil ik dan wél zijn? WIE wil ik dan wél zijn.

Het antwoord op deze vragen is meestal: “Mezelf zijn”. Eigenlijk is dat best een interessant antwoord, want je bent al vanaf je geboorte jezelf. Als je altijd al jezelf was; hoe kan het dan dat je nu weer jezelf wilt zijn?

Het antwoord is heel simpel: Tegelijk met het opgroeien bouw je ook allerlei belemmeringen op. We maken allemaal vervelende dingen mee. Daar is niets mis mee, maar soms nemen we vervelende ervaringen iets te serieus en gaan we er mee aan de haal. Dan leer je jezelf aan om minder assertief te reageren.

NEE zeggen levert een averechts effect op.

Als je geleerd hebt om minder assertief te reageren en nu gaat leren om keihard NEE te zeggen, dan ga je dit gedrag juist bevestigen en versterken. Dan ga je jezelf overschreeuwen. Dan kom je nóg verder van jezelf af te staan. Dat lijkt me géén goede oplossing. Elke assertiviteitstraining waarin je leert om NEE te zeggen zou verboden moeten worden.

Als je een lage assertiviteit hebt, wil je het liefst dichter bij jezelf en bij anderen komen. Je wilt meer in het contact komen en blijven. Door NEE te zeggen ga je juist úit het contact. Als je niet oppast wordt je nog een oude zeurpiet die niets wil, overal kritiek op heeft en eenzaam en verlaten zijn oude dag moet slijten. Dan word je zo iemand die overal NEE tegen zegt. Dat wil je toch niet?!

In een goede assertiviteitstraining leer je om JA te zeggen

Maar ja, ik hoor je al denken; Wat moet ik dan wél doen? Want nu zeg ik vaak JA als ik eigenlijk NEE wil zeggen. Ik doe vaak dingen tegen mijn zin in. Ik laat me makkelijk door anderen beïnvloeden. Ik laat me overrompelen. Ik kan niet voor mezelf opkomen. Anderen zien me niet staan. Mijn carrière stagneert omdat iedereen me voorbij loopt.

Ps. De oplossing is heel eenvoudig: Je hoeft alleen maar de lading van ‘vervelende’ ervaringen te veranderen. Wat je hiermee bereikt, is dat je weer terugkomt bij wie je werkelijk bent. Bij jezelf dus!

Het is veel slimmer om te leren hoe je géén NEE meer hoeft te zeggen. Als je namelijk heel helder hebt wie je bent en wat je wilt dan kom je alleen nog in situaties waarin je JA hoeft te zeggen. Dan richt je jouw werk en leven zó in dat alles bij je past. Dat alles op het juiste moment zich aandient. Dan zit je in een flow van moeiteloosheid.

Loslaten

Het loslaten van vervelende ervaringen kan op allerlei manieren, maar je wilt het liefst een methode gebruiken die makkelijk werkt en die je energie geeft en je versterkt. De meeste loslaat-technieken zijn gericht op het loslaten van de spanning en angst. Dat betekent dat je jezelf op een vervelende ervaring concentreert en dan de lading loslaat. Dat werkt prima voor compacte en overzichtelijke problemen. Maar omdat een lage assertiviteit een brede oorzaak heeft, is dat onvoldoende.

Als je last hebt van een lage assertiviteit, dan zul je jezelf te vaak wegcijferen, mensen ‘over je heen laten lopen’ en schiet je in de stress als je jezelf moet presenteren. Misschien blijf je liever op de achtergrond of in de kantlijn. Mogelijk ga je conflicten aan op momenten dat het helemaal niet nodig is. Of vermijd je situaties juist terwijl het slimmer is om ze wél aan te gaan!

Of moet je altijd alles perfect doen om maar geen weerstand of kritiek te krijgen?

Wat is jouw plek en wat betekent dit voor jou?

Assertiviteitsproblemen ontstaan als mensen hun plek niet kunnen vinden, als ze hun grenzen niet helder hebben, als ze de rangorde niet kennen, of als ze de balans tussen geven en nemen niet respecteren. Het is aangetoond en algemeen aanvaard dat (assertief) gedrag van volwassen mensen alles te maken heeft met hun plek vroeger in het ouderlijk gezin. Hun systeem van herkomst.

Het Systemisch Werken geeft inzichten en handvatten om op een heel andere manier naar (werk-)relaties te kijken. Assertiviteit heeft alles te maken met hoe je in je ouderlijk gezin je plek innam. Omdat normaal gesproken slechts zelden in deze richting gezocht wordt, is het voor veel mensen een openbaring om dit bij zichzelf te ontdekken. De relatie met je vader, moeder, broers en zussen heeft alles te maken met hoe je nu met mensen, collega’s en situaties omgaat.

Het is zoals het is

Het heeft echter weinig zin om jezelf daarin te verliezen en te klagen over wat er allemaal fout was. Alles gebeurt met een reden en ‘het is zoals het is’. Om jezelf te kunnen veranderen moet je in het ‘hier en nu’ zijn. Veranderingen vinden namelijk uitsluitend plaats in ‘het hier en nu‘. Als je bijvoorbeeld een Familie Opstelling doet dan ben je volledig in de (oude) situatie. Voor je brein is dit het ‘hier en nu’. Dit is het juiste moment om te veranderen en oplossingsrichtingen te vinden.

Mensen vragen me wel eens of ik Familie Opstellingen doe. Het antwoord is dat ik ze altijd doe, maar dat je dat niet in de gaten hebt. Een Familie Opstelling is slechts één werkvorm van de theorie van het Systemisch Werken. Omdat je ‘plek’ in je systeem van herkomst óveral en áltijd in doorwerkt, kan ik als coach niet anders dan systemisch naar (af-)leer doelen kijken.

Ik werk volledig conversationeel en in het ‘hier en nu’ aan stevige thema’s.

Waar het om gaat is dat je in je brein nieuwe neurologische verbindingen legt. Dat je de oude ‘verbindingen’ vervangt door nieuwe. Systemische thema’s (zoals een lage assertiviteit) zitten heel diep in je brein verankerd en de oorzaken zijn erg onbewust en vaak al lang niet meer terug te herleiden naar situaties. Hoewel assertiviteit zich uit op gedragsnivo, ligt de oplossing op een veel dieper nivo. Het heeft geen enkel nut om je te vertellen dat je wel eens wat assertiever mag reageren. Dat weet je zelf ook wel.

Is je lage assertiviteit het échte probleem?

Net als veel andere problemen wordt een lage assertiviteit als ‘het probleem’ gezien, terwijl het échte probleem is dat je te weinig gebruik maakt van je capaciteiten (je hulpbronnen). Deze verwarring is op zich logisch: De gevolgen van je lage assertiviteit zijn namelijk heel duidelijk voelbaar. Daar wil je dus snel van af! Het feit dat je jouw hulpbronnen onvoldoende inzet speelt al vanaf je vroege jeugd. Je bent jezelf hier niet meer van bewust en je weet niet eens hoe het anders kan.

Om je assertiviteit te verhogen dien je op de juiste manier en op het juiste moment de juiste hulpbronnen in te zetten. Het werkt alleen blijvend als je je brein ‘her-programmeert’ en nieuwe neurologische verbindingen legt. Je gaat van binnenuit veranderen en je gedrag zal zich automatisch aanpassen. Dus geen goedbedoelde adviezen, maar van binnen uit assertief worden.

In wezen ben je een heel prettig mens

Als NEE-zeggen helemaal niet bij jou past omdat je gewoon een prettig mens bent, dan kun je beter leren om JA te zeggen tegen alle leuke dingen, mensen en situaties. In je leven heb je geleerd om jezelf aan te passen aan omstandigheden. Dat is normaal. Alleen heb je ook geleerd om in bepaalde situaties minder assertief op te treden. Dat was indertijd waarschijnlijk nuttig. Nu niet meer.

Maar als je nu zou leren om óver dit gedrag heen ‘NEE’ te schreeuwen, dan is dat heel ongezond voor je. Het is beter om de oorzaak van je lage assertiviteit los te laten en te gaan reageren vanuit je innerlijke kracht. Hierdoor zul je alleen nog maar in situaties komen waarin je JA hoeft te zeggen tegen alles wat je wél wilt. Dát is wat je wilt leren!

Van NEE zeggen wordt je chagrijnig en negatief

Misschien ken je wel mensen die vaak nee zeggen; dat zijn mensen die een beetje chagrijnig zijn, negatief zijn, niet lekker in hun vel zitten. Het zijn mensen die eigenlijk aan het overleven zijn. Dus als je NEE wilt leren zeggen, dan zeg je eigenlijk dat je beter wilt leren overleven. Dat lijkt me geen goed plan. Daar kan het leven niet voor bedoeld zijn.

Het leven is bedoeld om overvloedig, leuk en aantrekkelijk te zijn. Het is bedoeld om fijne mensen te ontmoeten,  leuke dingen te doen, leuke collega’s te hebben en leuke projecten te doen. Daar is het leven voor bedoeld, lijkt mij.

Wat is eigenlijk je échte leerdoel?

Je echte leerdoel is om te leren JA te zeggen. Toevallig had ik er vanmorgen een gesprek over met een cliënt en ik bedacht ter plekke een geweldig mooie metafoor. Die wil ik even met je delen:

Op een gegeven moment werden we ons bewust dat we soms wel eens op hete kolen zitten. Zoals je weet; hete kolen, daar moet je niet op gaan zitten. Maar toch zijn er veel mensen die hebben geleerd om op die hete kolen te gaan zitten. Dat hou je natuurlijk maar beperkt vol, op een gegeven moment krijg je allemaal brandblaren. Je wilt er vanaf.

Wat je eigenlijk vraagt als je wilt leren om NEE zeggen is dat je vraagt “ik wil leren om langer op die hete kolen te blijven zitten”. Dat kan, maar ik weet het niet hoor; het is niet mijn ding. Ik ga liever iets leuks doen!

Ga anders met situaties om

Als je nou eens zou leren hoe je anders met hete kolen kunt omgaan! Dat je leert om op het moment dat je hete kolen ziet, dat je denkt ‘wow, daar zijn hete kolen’ en dan van tevoren al beslist om iets anders te gaan doen. Dat je zegt: ‘Ik ga een andere kant op. Ik ga leuke dingen doen’.

Maak de keuze om voordat de situatie komt, je al een andere keuze hebt gemaakt. De grap is dat als je niet op die hete kolen gaat zitten, dat je kiest voor leukere situaties, leuke dingen, leuke overtuigingen, leuke waarden en leuke visies.  Alles wat energie geeft! Zodat je dus niet hoeft te leren om te overleven.

Je wilt leven ipv overleven

Als je mijn coaching en online omgeving volgt dan vind ik het belangrijk om samen te kijken hoe je meer kunt ‘leven’. Hoe je meer situaties kunt aantrekken die bij jou passen! Hoe je fijnere omstandigheden kunt creëren, organiseren en regelen die bij jóu passen!

Zeg JA tegen het leven

Als je in leuke situaties zit, hoef je alleen maar JA te zeggen. Jouw hele brein, je hele mindset, visie, waarden, identiteit en overtuiging zullen dan positief naar de wereld kijken. Als je alles zó stroomlijnt en zo herschikt dat je alleen nog maar aan het leven bent, dan denk ik dat we een leuk doel hebben om na te streven.

Dus het plan is dat als je met een assertiviteit probleem zit, dat we gaan kijken wat nou eigenlijk het échte probleem is. We gaan het ‘probleem’ niet uitdiepen, of alle oorzaken en alle achtergronden achterhalen. Dat kan natuurlijk wel, maar dat is niet zo heel gezellig! Dus dat doen we maar beter niet.

Een oplossingsgerichte NLP aanpak

We gaan eerst eens kijken hoe je eigenlijk hebt leren overleven. Kan dat niet anders? Kan dat niet veel leuker? Een oplossingsgerichte aanpak of een NLP aanpak gaat veel meer uit van waar jouw kracht zit, wat eigenlijk de kern is van jouw persoonlijkheid, visie, missie en waarden. Hoe kunnen we die weer helemaal naar boven halen en hoe kun je zo krachtig en sterk worden dat je je kwaliteiten weer volledig inzet.

Dat je je mindset zo inricht dat je alleen maar leuke dingen doet en leuke mensen ontmoet. Dat je alleen maar JA hoeft te zeggen. Dat lijkt me het leukste om te doen (en het maakt mijn leven als trainer ook leuker!). Het maakt jouw leven leuker omdat je alleen maar hoeft te leven en alleen maar leuke dingen hoeft te doen. Dat is toch wat je wilt.

Ontwikkel je persoonlijke kracht

In mijn online cursussen leer je met Systemisch Werken en oplossingsgerichte NLP-technieken om sterker en krachtiger te worden. Je gaat weer contact maken met jezelf en anderen. Je leert hoe je dicht bij jezelf komt en blijft. Je problemen verdwijnen als sneeuw voor de zon. Niet door knetterhard aan je problemen te werken, maar door volledig in je kracht te komen.

Je gaat je missie, bijdrage, identiteit en drijfveren helder maken. Én je gaat er naar leven! Je gaat JA zeggen tegen alles wat JIJ wilt. Je gaat JA zeggen tegen wie je wérkelijk bent. Door op deze manier JA te zeggen zul je altijd assertief, positief en sterk in het leven staan. Dat wil jij toch ook!